مکان دفینه رباط زین‌الدین

مکان دفینه رباط زین الدین

رباط به معنی بستن و پیوند دادن است و بیشتر به معنی بستن حیوان در نقطه ای برای نگهداری و محافظت به کار می رفته است.
اعراب واژه رباط را در آغاز سلطه خود بر ایران، برای پست های امدادی سربازخانه ها و ایستگاه های نظامی به کار می بردند. رباط های نخستین، استحکامات ساده ای در نقاط بی حفاظ مرزی بودند. ساختمان رباط در ساده ترین شکل شامل یک دیوار و استحکاماتی در اطراف، اتاق، انبار اسلحه، انبار تدارکات و برج های دیده بانی بود که غالبا با شتاب ساخته می شد.

رباط زین الدین یا کاروانسرای زین الدین از بناهای مربوط به دوره صفوی است که در سده دهم هجری به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به فرمان شاه عباس ساخته شده است.[
رباط زین الدین تنها کاروانسرای مدور ایرانی است. این بنا در گذشته جای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده و هم اکنون با حفظ معماری پیشینش، هتل گردشگران در یزد شده است.
نقشه این کاروانسرا به شکل دایره است و از بارزترین مشخصه این بنا می توان به قرینه بودن شرق و غرب آن اشاره کرد و آب آن نیز از چشمه تأمین می شد که امروزه نیز وجود دارد. این کاروانسرا دارای پنج برج نیم دایره است که به دیواره هشت متری آن پیوسته اند. پس از سر در نسبتاً پهن ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد. در اطراف صحن، رواق های سکوداری وجود دارد و در انتهای هر رواق اتاق هایی مشابه دیده می شود. در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاق ها، راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان بود. فضای ضلع شمالی بنا- گویا شاه نشین- دارای سقفی بلند با کاربندی است. کنگره ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره ها و نمای تمام آجر آن، چهره خاصی به این کاروانسرا بخشیده است.
مصالح بنا از آجر است و در درون بنا عمدتاً از تزیینات آجر در نما استفاده شده که تابع طرح ۱۲ ضلعی حیاط یا صحن مرکزی آن است. قسمت شاه نشین در بدنه و سقف دارای اندود گچ و کاربندی است.