کشف تدفین‌ باستانی در ایران

ساخت وبلاگ
تدفین های6000 ساله
گنج یابی، زیرخاکی و دفینه یابی

کشف تدفین باستانی در ایران

تدفین های۶۰۰۰ ساله

تدفین های6000 ساله

یافته های اولیه باستان شناسان نشان می دهد، سنت تدفین در <<تل چگاسفلی>> در جنوب غربی ایران منحصر به فرد بوده و نظیر آن در هیچ مکان دیگری پیدا نشده است.

عباس مقدم، سرپرست پروژه پیش از تاریخی دشت زهره (فصل نخست، گورستان تل چگا سفلی) با بیان این مطلب گفت: این طرح در یک بازه ی زمانی پنج ساله قصد دارد تا مطالعات گسترده ای صورت دهد، بنابراین در این میان از بررسی های باستان شناسی با ره یافت لندسکیپ و دیرین اقلیم منطقه گرفته تا کاوش های هدفمند و روش مند در نقاطی که در حل مسائل پیچیده باستان شناسی پیش از تاریخ جنوب غربی ایران موثر است، می توان نام برد.

این باستان شناس با تاکید بر این که در مرحله اول تلاش کردیم تا اقدامات حفاظتی همکاران (گروه بررسی باستان شناسی شهرستان بهبهان به سرپرستی کامیار عبدی) که در سال ۱۳۸۸ اقدام به ثبت ملی محوطه تل چگاسفلی کرده اند) را تکمیل کنیم که این اقدام با انجام برنامه تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه با حمایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان عملی شد.

به گفته وی، در حال حاضر محوطه کلیدی و عظیم <<تل چگاسفلی>> به شدت در معرض خطرات طبیعی و انسانی است.

او با بیان اینکه روستایی به همین نام از زمان تقسیمات اراضی در دهه ۱۳۴۰ روی ویرانه های باستانی <<تل چگاسفلی>> شکل گرفته، افزود: در مرحله دوم از فعالیت میدانی گروه نیز یک اقدام نجات بخشی و حفاظتی است.

وی تاکید کرد: مطالعات گروه باستان شناس نشان داد که پیرامون محوطه <<تل چگا>> ناحیه ای قرار دارد که ساکنان باستانی محوطه مردگان خود را در آنجا به خاک سپرده اند.

به گفته ی این باستان شناس؛ جریان های فصلی و سیلاب های گاه و بی گاه، آبکندها و دره هایی را به وجود آورده که گورستان باستانی <<تل چگا>> را به شدت تهدید می کند، به همین دلیل در این فصل تلاش هیأت باستان شناسی معطوف به کاوش در یکی از آبکندهایی شده که در دامنه جنوب غربی محوطه ایجاد شده است.

* کشف یک مکان آئینی پیش از میلاد

مقدم با تاکید بر این که کاوش در گورستان <<تل چگا>> نشان داده که با گورستان منحصر به فردی مواجهیم که تا کنون نظیرش در جنوب غربی ایران یا شوشان بزرگ شناسایی نشده است، اظهار کرد: این گورستان از نظر ساختمان و دوره متنوع است و تقریبا همه گورهای آن در یک جهت جغرافیایی و با ظرافت خاصی ساخته شده اند، این مسئله نشان می دهد که ما با یک مکان آیینی بسیار مهم که تاریخش به هزاره های کهن پیش از میلاد برمی گردد، مواجه هستیم.

این باستان شناس گفت: نمونه <<شوش>> به عینه نشان داد که گورخفتگان شوشی پیرامون معبدی که از خشت و آجر و به صورت پله ای ساخته شده بود، آرمیده بودند اما، هنوز معبد یا مکان آیینیِ چگاسفلی کاوش نشده و کیفیت و کمیت آن برما مجهول است.

او با اشاره به ساخته شدن گورستان تل چگاسفلی با دقت و ظرافت افزود: مصالح بکار رفته در گورها متنوع است؛ گورهایی که با آجر ساخته شده اند و از نظر شکلی بسیار دقیق اند، گورهایی که از سنگ تراش خورده ساخته شده اند، گورهایی که با خشت خام ساخته شده اند، گورهایی که دارای دیواره های جانبی چینه ای هستند و در نهایت گورهایی که ساختار معمارانه ندارند و چاله ای هستند.

وی با بیان اینکه گورهای آجری و سنگی شناسایی شده گورهایی هستند که در زمان های مختلفی از آنها برای دفن درگذشتگان استفاده شده است، بیان کرد: برخی از گورها دارای یک حجره ی مجزا برای انباشت استخوان های قدیمی تر یا به عبارت دیگر استخوان دان بوده اند.

تدفین های6000 ساله

تدفین های۶۰۰۰ ساله

* خاکسپاری دوباره برخی مردگان دسته جمعی

مقدم افزود: به جز گورهای چاله ای که شامل گور خفتگان منفردند، گورهای سنگی و آجری از نوع گورهای دسته جمعی نیز هستند و شواهد نشان می دهد که برخی اسکلت ها دوباره در گورها گذاشته شده اند و برخی نیز اولیه یا برجا هستند.

این باستان شناس بیان کرد: به عبارت دیگر، برخی از اسکلت ها پس از فساد کامل جسد به داخل گور منتقل شده اند و به صورتی آیینی با چیدمان دایره ای دفن شده اند، جمجمه های تغییر شکل یافته که حکایت از یک سنت مذهبی یا فرهنگی رایج دارد نیز در میان جمجمه ها دیده می شوند.

او مقایسه ی سنت تدفین و گورنهاده های گورستان <<تل چگاسفلی>> با دیگر مناطق را بسیار زود دانست و افزود: دریافت های اولیه ی ما نشان می دهد که سنت تدفین در تل چگاسفلی منحصر به فرد است و نظیر آن در هیچ مکان دیگری پیدا نشده است.

وی با اشاره به اینکه خصوصیت گورنهاده های این گورستان فقط در تل چگاسفلی دیده می شود، گفت: نقوش و شکل ظروف سفالی این گورستان گرچه شباهت های نزدیکی با نمونه های سفالیِ بدست آمده از <<شوش>> و <<تل باکون فارس>> دارد، ولی ویژ ه ی محوطه <<تل چگاسفلی>> است.

* بررسی نسبت خانوادگی گورخفتگان یک گور

او در ادامه از نمونه برداری برای مطالعات پیچیده و آزمایشگاهی خبر داد و گفت: نمونه های دی .ان .ای جمع آوری شده از گورهای دسته جمعی کلید فهم بسیاری از مجهولات خواهد شد و شاید دراین صورت بتوانیم دریابیم که گور خفتگانی که به صورت دسته جمعی در یک گور دفن شده اند، نسبتی خانوادگی باهم دارند یا نه؟

وی تاریخ گذاری دقیق گورستان باستانی تل چگاسفلی را یکی دیگر از اهداف پیش روی گروه باستان شناس در این محوطه اعلام کرد و گفت: بطور نسبی می دانیم که گورستان تل چگاسفلی در یک بازه زمانی دو هزار ساله شکل گرفته به نحوی که قدیمی ترین زمان، بطور نسبی مربوط به اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد و جدید ترین هم اواسط هزاره سوم پیش از میلاد است.

این باستان شناس ادامه داد: آنچه که موجب حیرت ما شده است، گورنهاده های مربوط به اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد در یکی از گورهای آجری است، گوری که به نظر می رسد، نیای گورهایی است که در چند هزار سال جدیدتر در زمان عیلامیان به وفور ساخته و استفاده شده است.

وی گفت: پروژه پیش از تاریخی دشت زهره دریچه ای امیدوار کننده به روی پژوهش های جدی و دامنه دار در منطقه خلیج فارس را باز کرده است، مکانی آیینی بسیار کهن (احتمالا یک معبد مهم) که هنوز کاوش در آن آغاز نشده است و گورستانی که از سنت های فرهنگی و مذهبی ریشه دار و با اصالت در جوار خلیج فارس حکایت دارد.

به گفته ی او، نقوش سفال های بدست آمده از گورها از سنتی حکایت دارد که ریشه در فرهنگ های کهن ساکن در دشت های جنوب و جنوب غربی ایران دارد.

این باستان شناس با بیان اینکه شروع پروژه پیش از تاریخی دشت زهره با یک شگفتی دیگر همراه بود، بیان کرد: درک بالا و حساسیت ویژه ساکنان مهربان این منطقه، خصوصا ساکنان روستای تل چگا سفلی در صیانت از مواریث فرهنگی منطقه مثال زدنی است. مردم این منطقه کم و بیش بر حفظ میراث فرهنگی و طبیعی خود واقفند و دوستداران مواریث فرهنگی خود هستند و تلاش دارند تا خدشه ای به میراث باستانی و حتی طبیعیِ شان وارد نشود.

به گفته مقدم، نزدیک به شش هزار سال پیش، زمانی که جوامع انسانیِ جنوب و جنوب غربی ایران خود را برای ورود به مرحله ای پیچیده تر از رشد فرهنگی، مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آماده می کردند، شهری در کنار رودخانه ی پرآب زهره در منطقه سردشت زیدون شکل گرفت که امروزه ویرانه هایش به نام تُلِ چِگاسُفلی مشهور است.

*اجرائی شدن پروژه <<پیش از تاریخی بودن دشت زهره>>

این باستان شناس با بیان اینکه تا پیش از دهه ۱۳۵۰ خورشیدی، از باستان شناسی <<دشت زهره>> اطلاعی در دست نبود، افزود: گروهی از باستان شناسان ایرانی و خارجی به سرپرستی پروفسور <<هانس نیسن>> برای نخستین بار اطلاعات ارزشمندی از زیستگاه های انسانیِ هزاره های کهنِ دره زهره برای ما روایت کرده اند.

به گفته ی وی البته مطالعاتی که در سال های اخیر توسط گروه زمین باستان شناسی <<هرمن گش>> در دشت های جنوبی خوزستان صورت گرفته است، نیز دگرگونی های محدوده ی جزر و مدی دریای پارس را به خوبی ارزیابی کرده است. از سوی دیگر به گواه مطالعات اخیر، غربی ترین محدوده دشت زهره در ۸۰۰۰ سال پیش محدوده جزر و مدّی دریای پارس بوده است.

این باستان شناس درادامه اظهار کرد: نزدیک به یک دهه است که گزارش های منتشر شده گروه باستان شناسیِ پیش گفته، ما را برآن داشته تا برای شناخت بهترِ میراث باستانیِ دشت زهره تلاش کنیم و سرانجام تلاش های باستان شناسان منجر به ارائه برنامه ای بلند مدت به نامrdquo;پروژه ی پیش از تاریخی دشت زهرهrdquo; به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور شد.

به گفته مقدم همجواری دشت زهره با خلیج فارس و برپایی برنامه بلند مدت باستان شناسی در آن، نوید آینده ای درخشان در زمینه ی پژوهش های باستان شناسی در منطقه خلیج فارس دارد، منطقه ای که به عنوان صاحبان اصلی آن همواره از فهم درست باستان شناسی آن غفلت شده و تنها با واکنش های احساسی در مقام پاسخ به کسانی برآمده ایم که باستان شناسی و تاریخ این خطه از سرزمین مان را به سود خود تحریف کرده اند.

رموز گنج یابی و باستان شناسی...
ما را در سایت رموز گنج یابی و باستان شناسی دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : 1iranikan17 بازدید : 231 تاريخ : دوشنبه 5 شهريور 1397 ساعت: 1:40