اسب در ایران باستان

اسب در ایران, باستان,

نقش اسب و سوارکاری در تاریخ باستان ایران و جهان بسیار حیاتی بود چرا که عنصر اصلی ارتباط در دوران قدیم در سرتاسر دنیا استفاده از حیوانات مثل اسب ،قاطر ،شتر،فیل و حتی گوزن و غیره بوده که بسته به منطقه جغرافیایی مورد استفاده قرار می گرفت. در ایران اسب عنصر اصلی ارتباط و بعد از آن شتر بوده است.
اسب از جانورانی است که از آغاز در میان آریاییها و در فرهنگ اقتصادی و اعتقادی ایرانیان جایگاه ویژه داشته است. جا به جایی آریاییها در هزار و چهارصد سال پیش از میلاد توسط ارابه های اسبی و استفاده مهم از اسب بوده و ارابه های معروف آنها از همه چیز بیشتر توجه تاریخ نگاران را به خود جلب کرده و آنان با اهمیت از آنها یاد کرده اند. در دوره ی مادها که به سال ۵۵۴-۷۰۱ ق.م افزون بر یک سده و نیم حکومت کردند در نبردهای خود اساسی ترین نقش را به سواره نظام داده بودند که همین امر باعث شد که کیاکسار پادشاه سوم ماد برای رویارویی با ارتش آشور که در بین النهرین وجود داشت به تاسیس رسته سواره نظام بپردازد و بعد از اتحاد مادها و پارتها و پارسها که همگی آریایی بودند یورش به قوم وحشی آشور و شکست دادن آن قوم وحشی و از میان بردن نسل و نژاد آنها پیش آمد و این پیروزی دروازه ای برای ورود اسب آرین به دنیای عرب گردید.

البته پیش از آن زمان هم اعراب اسب را از آشوریها گرفته بودند و آشوریها نیز اسب را در یورشهای متمادی قبلی از قوم آرین به دست آورده بودند.چینی ها در منابع فرهنگی خود از اسبان تیزتک اشکانی که موثرترین ابزار کار پارتیان بوده، نام برده اند. پارت قومی است ایرانی و آریایی که مردان و اسبان جنگی بسیار خوبی داشته و واژه پارتیزان به معنای چریکهای جنگی از نام قوم پارت برداشته شده است به دلیل چالاکی و دلیری در جنگ با دشمن.در بازرگانی اشکانیان اسب بسیار مهم بوده است. هم برای حمل و نقل با و هم از برای فروش، اسبان را به جزایر و سرزمینهای خلیج فارس می بردند و اعراب با خرید اسب در برابر خرما و همچنین به دست آوردن اسب از راه دزدی و غارت اسبهای مورد نیاز خود را تا حدی تامین کرده اند. ضمنا" آشوریهای ساکن بین النهرین در انتقال نژاد اسب ایرانی به آن طرف آبهای خلیج موثر بوده اند.اشکانیان برای حفظ جان اسبان خود در مبارزه ها بر تن آنها پوششهای فلزی می نهادند و با پوششهای فلزی و چرمی بدن اسبان را می پوشاندند، این پوششها را در اصطلاح برگستوان می گفتند. برای اثبات این گفته همان به که سخن فردوسی بزرگ را به خاطر آوریم که در جنگ رستم و اسفندیار فرمود:


کف اندر دهانشان شده خون و خاک همه گبر و برگستوان چاک چاک