نگاهی به موزه و طبقه بندی آن


تعریف:موزه مؤسسه ای ست دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، تحقیق در آثار و شواهد به جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره معنوی است
براساس اساسنامه شوراي بينshy; المللي موزه shy;ها(i.c.o.m)، موزه موسسهshy; اي است دائمي که به منظور حفظ و بررسي و گسترش مجموعهshy; هاي هنري، تاريخي، علمي و فني... از راهshy;هاي گوناگون بهshy; ويژه با نمايش آنshy;ها براي همگان در جهت بهرهshy;مندي و آموزش آنshy;ها بر پا شود.
تاریخچه پیدایش اولین موزه ها در جهان و ایران:
اولین اقدامی كه در مورد نگهداری آثار و اشیاء (موزه) در تاریخ ثبت شده است، مربوط به جمع آوری اسناد و كتیبه های گلی، توسط آشور بنی پال (۷ق.م) و بعد از آن آخرین پادشاه بابل بنونیدس (۵۵۶-۵۳۹) كه در قصر خود موزه كوچكی از آثار عتیقه ترتیب داده بود، اما تشكیل موزه به معنای نوین آن بر می گردد به سده های (۱۸-۱۹) میلادی در اروپا كه در آن سالها آثار و اشیای تاریخی، مخصوصا از بین النهرین كشف گردیده و از این آثار استفاده های زیادی در جهت اثبات گفته های تورات و انجیل می شد.
تشكیل موزه ابتدا در اروپا آغاز گردید و سپس در كشورهای شرقی، علت این مسئله را می توان در نوع بینش و افكار مردم جستجو كرد و در كشورهای شرقی به دلیل نوع تفكر درون گرایی، كمتر در پی اثبات علل وقایع از طریق مادی وتجربی هستند. و مسائل معنوی برای آنها راه گشا بود و سعی می كنند بیشتر مسائل را ماورای طبیعه فرض كنند و به این تفكر اعتقاد دارند.
در حالیكه در كشورهای غربی افكار اروپایی بعد از قرون وسطی نسبت به كلیسا و كتاب مقدس تغییر كرده وآن جذبه را نداشت با پیدا شدن آثار تمدن های ذكر شده در كتاب مقدس در بین النهرین یا فلسطین تا حدودی اعتقاد آنها نسبت به كتاب مقدس محكمتر شد.
این تفاوت تفکر در بین ملل شرق غرب حتی در اسطوره سازی چهره می نمایاند. اسطوره های غربی خیلی شبیه بشر بوده و حتی غرایضی مانند انسان ها داشته و بیشتر بعد دنیوی را به نمایش می گذارد. ولی اسطوره های شرقی بیشتر بعد معنوی می باشد در نتیجه، تاسیس موزه در كشورهای شرق دیرتر انجام شد، انگیزه تاسیس موزه در شرق به خاطر لزوم حفظ هویت و پشتوانه فرهنگی در مقابل فرهنگ عادی غرب بوده است. بنابراین موزه تقلیدی از غرب بوده است.

در ایران آشنایی با موزه به سال ۱۲۹۰ هجری قمری باز می گردد یعنی زمانی كه ناصرالدین شاه از سفر فرنگ بازگشت. او دستور داد تا در ارگ سلطنتی موزهایی تاسیس و راه اندازی شود. اما این موزه مانند همزادان خود در اروپا جنبه ای خصوصی و اشرافی داشت. ولی گام اصلی در زمینه ایجاد موزه به معنا و مفهوم امروزی با بنیاد موزه ملی در ایران برداشته شد.
این موزه در سال ۱۲۹۵ هجری قمری تاسیس گردید كه شامل ۲۷۰عدد شئی بوده است. محل موزه ابتدا در یكی از تالارهای وزارت معارف بود و سپس به تالار كاخ مسعودیه منتقل شد. و در سال ۱۳۱۵ نیز به ساختمان جدید موزه ایران باستان انتقال یافت.
طبقه بندی موزه ها:
موزه ها را براساس اسلوب های مختلفی طبقه بندی میکنند ولی مناسب ترین شیوه برای طبقه بندی موزه ها بر اساس مجموعه موزه می باشد. به این ترتیب موزه ها را به لحاظ هویتی و عملکردی تقسیم بندی می کنند.
۱- طبقه بندی هویتی موزه ها :
الف) دوره تاریخی
- پیش از تاریخ
- تاریخی
- اسلامی
ب) موضوعی
- اشیا
- مفاخر
- پوشاک
ج) جغرافیایی
- محلی
- منطقه ای
- ملی
٢- طبقه بندی عملکردی موزه ها (کاربرد) :
- آثار علمی و فضایی (موزه های علوم و فنون)
- اکوموزه
- موزه های هنری و نمایشی
- موزه های باستانی و تاریخی
- موزه های مردم شناسی (مفاخر و مشاهیر، آداب و رسوم و ...)
- موزه های طبیعی :
- باغ های انسان شناسی
- گیاه شناسی
- جانورشناسی (موجودات زمینی و آبزی)
- ذخائر طبیعی(فسیلها و کانیها)
موزه های منطقه غالبا موزه های محلی هستند که فرهنگ منطقه مورد نظر را به نمایش میگذارند.
موزه منطقه ای زاهدان گستره فعالیت وسیع تری داشته و فرهنگی فراتر از مرزهای استان یعنی دو استان کرمان و خراسان جنوبی را هم به نمایش میگذارد.
موزه پست و تلگراف نیز تاریخچه و همچنین اشیای باقی مانده از دوران قدیم را به نمایش میگذارد.
موزه ی بیت رهبری نیز یادآور دوران تبعید آیت الله خامنه ای در شهرستان ایرانشهر میباشد.
منابع:
- تأملی به موزه و میراث فرهنگی- عباس زحمتی ایرج
- طبقه بندی موزه ها- شیرین مستغاثی

  • تذکر مهم : برای آشنایی با اسرار گنج یابی و آموزش دفینه یابی به کتاب های (پکیچ آموزش گنج یابی در ایران، چشم طلایی ، اسرار کاوش ، میراث زرین و به ویژه پکیچ آموزش گنج یابی در ایران) در فروشگاهی که لینک و بنرش در داخل وبلاگ وجود دارد، مراجعه کنید...

    مجموعه کامل آموزش گنج یابی در ایران(پکیچ زیرخاکی و گنج مشک آبادی)lrm; کاملترین و تنها اثر منحصر به فرد است که تمام منابع موثق آموزشی و کاربردی را یکجا دارد. کاملترین منبع تمام منابع گنج یابی است.