سفالگری گنج ماندگار و تاریخی ایران زمین

ساخت وبلاگ

سفالگری گنج ماندگار و تاریخی ایران زمین

سفالگری یا کوزه گری ایرانی سابقه طولانی در تاریخ ایران دارد. سفالگری یکی از اولین و مهم ترین اختراع های ساخته شده توسط انسان است. برای مورخان و باستان شناسان از مهم ترین مظاهر هنری است. باستان شناسان از راه سفالگری با شرایط اجتماعی و اقتصادی یک دوره یا یک منطقه آشنا می شوند. با مطالعه سفال ها در مورد زندگی، دین مردم و تاریخ٬روابط اجتماعی و نگرش جامعه را نسبت به همسایگان تفسیر می کنند

ساخت سفال در ایران دارای سابقه ای طولانی و درخشان است. با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص کشور ایران، که در محل تقاطع تمدن های باستانی و در مسیرهای کاروان های مهم واقع است، تقریباً در هر بخشی از ایران، در زمان های مختلف درگیر ساخت سفال بوده اند. با این حال، حفاری های اخیر و تحقیقات باستان شناسی نشان داد که چهار منطقه عمده در تولید سفال در فلات ایران وجود دارد: بخش نخست شامل غرب کوه های زاگرس و نواحیلرستان است. بخش دوم شامل نواحی جنوب دریای خزراست که استان های گیلان و مازندران را در بر می گیرد. این دو منطقه نخستین نواحی در فلات ایران بوده اند کهسفالگری را آغاز نموده اند. بخش سوم شامل شمال غرب کشور و نواحی آذربایجان را شامل می شود. بخش چهارم در جنوب شرقی است و استان های کرمان و سیستان و بلوچستان را شامل می شود. افزون بر این ۴ منطقه نواحی کویری ایران را نیز می توان به آن اضافه کرد که قدمت ساخت سفال در آن به ۸ هزار سال پیش از میلاد بر می گردد.

در دوره ی هخامنشی و ساسانی نیز این امر به وقوع پیوست. دوره هخامنشی صنعت فلزکاری و استفاده از فلزات گرانبها چون طلا و نقره چنان در اوج قرار گرفت که امروزه نیز از دیدن ظرافت و دقت فوق العاده ای که در ساخت آن به کار رفته شگفت زده می شویم.

از این دوره ظرف سفالین خاصی بدست نیامده اما می توان اینگونه استنباط کرد که با توجه به رشد و پیشرفت چشمگیر در تمامی هنرهای این دوره، هنر سفالگری نیز از این روند مستثنی نبوده و مطمئنا صنعتگران توانایی ساخت ظروف بسیار ظریف را داشته اند اما به دلیل رواج استفاده از ظروف فلزی، هنر سفالگری دچار رکود شده است.

نکته ی جالب توجه در گردن ظرف است که با بلندی خود سبو را برازنده تر می کند و دسته های راست و کشیده این تاثیر را افزایش می دهد

هر چند که باید متذکر شد در هر دوره شکوهی چون حمایت و تشویق طبقات عالی متوجه فلزکاران می شود، کاشیکاران ناچار ظرف های ساده تر و ارزان تر می سازند که به کار طبقات دیگر بیاید.

این اصل کلی درباره ی سفال سازی ساسانی نیز صادق است. نمونه های عمده ی این فن در این دوران خُم های گشادی است که به بزرگی و یک نوع احساس قدرت که از قوس های موجی دور خُم حاصل می شود و شکل نخاله و دهنه ی گشاد آن قابل توجه است.

بزرگی و درشتی و حتی خشونت ظاهری کار در این خُم ها با روح زمان تناسب دارد. لعاب نازک سبز و کبودی که یادگار هنرمندان پارتی است و ایشان نیز آن را از مصر آموخته و به سفال سازان چینی دوره ی "هان" انتقال داده بودند، بر شدت تاثیر این ظرف ها می افزاید.

با این حال ، بعضی ظرف ها نیز جسته جسته کشف شده که نماینده ی دقت بیشتری است. خاصه یک سلسله سبوهایی که در سوریه به دست آمده و در آن ها ممکن است عناصر و اسلوب های یونانی و ایرانی با هم آمیخته باشند. اگرچه بعضی از آن ها کاملا به شیوه ی شامی و یونانی است.سایت پول یابی


مع هذا، یکی از آن ها بیشتر به شیوه ی خاص ساسانی جلوه می کند.

تنه ی ظرف که با لعاب سبز پوشیده شده به نقش های مختلف منقوش است که با وجود سادگی، خوب طرح شده و عبارت است از رگه های گود عمودی در زیر و دو ردیف خطوط اره ای نزدیک گردن.

حدفاصل میان این خطوط مختلف زنجیره ای از پولک های انگشت زده است که به سبب درشتی، مجموع نقش را برجسته تر جلوه می دهد.

اما نکته ی جالب توجه در گردن ظرف است که با بلندی خود سبو را برازنده تر می کند و دسته های راست و کشیده این تاثیر را افزایش می دهد.

روی گردن سبو، نقش تمام قد شاپور اول (241-272م.) ، نخستین فرد سلسله ی ساسانی که تاج مخصوص با کره ی بلند بر سرگذاشت، با جبه ی گشاد سلطنتی که از شانه های او آویخته و قداره ی بزرگی که به کمر زده دیده می شود.

لعاب نازکی که روی سبو داده شده بعضی جزئیات را از نظر پنهان می دارد، اما روی هم رفته جلال و شکوهی در خور توجه دارد.

رموز گنج یابی و باستان شناسی...
ما را در سایت رموز گنج یابی و باستان شناسی دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : 1iranikan17 بازدید : 223 تاريخ : چهارشنبه 18 بهمن 1396 ساعت: 20:00